Grzegorz Grabowski

Zmiany w podatkach w II połowie 2019 i na początku 2020

(autorem tego artykułu jest Marek Golec)

W styczniu 2019 r. na naszym blogu pojawił się artykuł dotyczący zmian podatkowych, które weszły w życie w trakcie 2018 r. i z dniem 1 stycznia 2019 r. Artykuł traktował również o zmianach, które miały nadejść w przyszłości.

Od tamtego wpisu minęło niewiele ponad pół roku i liczba zmian w przepisach, które wchodzą w życie oraz zostały ogłoszone jest na tyle duża, że postanowiliśmy ich tematyce poświęcić kolejny wpis, tym bardziej, że zmiany są istotne. Poniżej przedstawiamy je i opisujemy.

Biała lista podatników VAT

(od 1 września 2019 r.)

Wykaz podatników VAT jest prowadzony od dnia 1 września 2019 r. w Biuletynie Informacji Publicznej na stronie internetowej Ministerstwa Finansów oraz w Centralnej Ewidencji i Informacji o Działalności Gospodarczej (CEIDG).

Dzięki temu wykazowi, który jest aktualizowany w każdy dzień roboczy, będziemy mogli dokładniej, niż do tej pory, zweryfikować naszych kontrahentów. Sprawdzimy, czy nasz kontrahent jest czynnym podatnikiem VAT, czy odmówiono mu rejestracji, wykreślono go z rejestru lub przywrócono zarejestrowanie.

Warto podkreślić, że wykaz zawiera informacje o kontrahencie na dany dzień, do pięciu lat wstecz.

Ponadto, będziemy mogli zweryfikować numer rachunku rozliczeniowego (firmowego) naszego kontrahenta, co, jak zobaczycie w dalszej części artykułu, okaże się niezwykle ważne. Proszę mieć na uwadze, że weryfikacja rachunku leży w gestii przedsiębiorcy, a nie biura rachunkowego, ponieważ ma nastąpić nie w dniu księgowania, lecz w dniu zlecenia przelewu.

Numery rachunków rozliczeniowych (firmowych) wszystkich podmiotów są zaciągane z zasobów Krajowej Administracji Skarbowej, do której są one przekazywane przez urzędy skarbowe lub CEIDG. Gwoli przypomnienia, w przypadku spółek prawa handlowego podajemy je na formularzu NIP-8, spółek cywilnych na formularzu NIP-2, a w przypadku jednoosobowych działalności gospodarczych we wniosku CEIDG-1.

Dodajmy jeszcze, że przedsiębiorcy mają obowiązek zgłaszać wszystkie rachunki rozliczeniowe związane z prowadzoną działalnością gospodarczą. Jeśli komuś to umknęło, warto dopełnić formalności.

Na liście nie będzie prywatnych numerów rachunków oszczędnościowych lub oszczędnościowo-rozliczeniowych, używanych do rozliczeń przez osoby prowadzące działalność gospodarczą.

Przedsiębiorcy rozliczający się przy pomocy prywatnych kont mogą mieć spore kłopoty. Po pierwsze, te rachunki nie znajdą się na tzw. białej liście. Po drugie, od 1 stycznia 2020 r. transakcje na kwotę powyżej 15 000 złotych, dokonane na rachunek prywatny np. oszczędnościowo-rozliczeniowy, nie będzie można zaliczyć do kosztów uzyskania przychodu.

Transakcje na kwotę powyżej 15 000 zł a koszt podatkowy

(od 1 stycznia 2017 r. i od 1 stycznia 2020 r.)

Od 1 stycznia 2017 r. obowiązuje przepis w ustawie o podatku dochodowym od osób fizycznych, dalej „ustawa o PIT” oraz w ustawie o podatku dochodowym od osób prawnych, dalej „ustawa o CIT”, który wyłącza możliwość zaliczenia do kosztów uzyskania przychodów tej części zapłaty, która nie została uregulowana za pośrednictwem rachunku bankowego, w razie, gdy transakcja przekracza 15 000 zł. Przypomnijmy, że omawiany przepis obowiązuje, pod warunkiem, że obie strony transakcji są przedsiębiorcami.

Jeśli do takiej transakcji dochodzi, bez znaczenia pozostaje fakt, że poszczególne płatności czy kwoty faktur składających się na daną transakcję nie przekraczają kwoty 15 000 zł.

Innymi słowy, ta część zapłaty, która została dokonana w sposób gotówkowy, nie może stanowić kosztu podatkowego.

Począwszy od 1 styczna 2020 r. prawodawca przyjmuje jeszcze bardziej restrykcyjną postawę. Może się okazać, że podatnik nie będzie miał prawa do zaliczenia wydatku w koszty podatkowe, nawet w sytuacji, gdy ureguluje całą kwotę transakcji dokonując przelewu na rachunek bankowy kontrahenta.

Tak się stanie, jeżeli płatność zostanie dokonana przelewem na rachunek inny, niż zawarty na dzień zlecenia przelewu w wykazie podmiotów, o którym mowa w art. 96b ust. 1 ustawy o podatku od towarów i usług, dalej „ustawa o VAT”, czyli w wykazie zwanym “białą listą podatników”. Z treści ustawy zmieniającej wynika, że powyższe dotyczy tylko zapłaty na rzecz podatnika VAT czynnego.

Zatem wskazane jest sprawdzanie w wykazie informacji dotyczącej statusu podatnika VAT, jak i numeru rachunku bankowego, tego samego dnia, przed zleceniem przelewu.

W sytuacji, gdy przelew na rzecz czynnego podatnika VAT zostanie zrealizowany na inny rachunek bankowy, niż widniejący na białej liście podatników na dzień jego realizacji, prawodawca umożliwia zaliczenie do kosztów tej kwoty, pod warunkiem zawiadomienia (na formularzu wedle ustalonego wzoru) o tym fakcie naczelnika urzędu skarbowego właściwego dla wystawcy faktury, w terminie trzech dni od dnia zlecenia przelewu. Zapewne takie zawiadomienie nie wpłynęłoby pozytywnie na dalsze relacje między kontrahentami.

Co istotne, w sytuacji gdy zapłata za fakturę metodą split payment będzie obowiązkowa, a pomimo zawarcia przez sprzedawcę na fakturze wyrazów “mechanizm podzielonej płatności”, nabywca dokona zapłaty z pominięciem mechanizmu split payment, wtedy nabywca straci prawo do zaliczenia wydatku do kosztów uzyskania przychodów. To nie jedyna dolegliwość, która może pojawić się przy pominięciu mechanizmu podzielonej płatności, kiedy będzie on obowiązkowy. O kolejnych uciążliwościach dowiecie się w dalszej części artykułu.

Odpowiedzialność solidarna za VAT

(od 1 stycznia 2020 r.)

Opisane wcześniej zmiany dotyczyły podatków dochodowych. Teraz przejdźmy do VAT-u.

Ze zmian w ordynacji podatkowej wynika, że w razie zrealizowania przez przedsiębiorcę przelewu na inny rachunek bankowy kontrahenta, niż wskazany na białej liście, przy założeniu, że transakcja będzie przekraczać kwotę 15 000 zł, przedsiębiorca będzie odpowiadał solidarnie całym swoim majątkiem wraz z kontrahentem, jeśli kontrahent nie odprowadzi do urzędu skarbowego VAT-u. Przedsiębiorca odpowiada do wysokości kwoty VAT, wynikającej z płatności dokonanych na inny rachunek bankowy, niż wskazany na białej liście.

Tak, jak w przypadku kosztów, istnieje możliwość uniknięcia odpowiedzialności solidarnej, pod warunkiem zawiadomienia o płatności na inny rachunek bankowy, niż wskazany na białej liście, naczelnika urzędu skarbowego właściwego dla wystawcy faktury, w terminie trzech dni od dnia zlecenia przelewu.

Prawodawca zaznaczył, że uciążliwość polegająca na odpowiedzialności solidarnej, nie będzie miała zastosowania w sytuacji, gdy przelew będzie zrealizowany na inny rachunek bankowy, niż wskazany na białej liście, jeżeli zapłata będzie dokonana z zastosowaniem mechanizmu podzielonej płatności, co może zachęcić podatników do częstszego niż dotychczas korzystania z dobrowolnego split payment.

Obowiązkowy split payment i rezygnacja z odwrotnego obciążenia

(od 1 listopada 2019 r.)

Wspomnieliśmy o dobrowolnym split payment. W wielu przypadkach nadal taki pozostanie, jednakże w pewnych sytuacjach podatnicy będą zobligowani podzielić płatność.

Obowiązkowy split payment będzie miał zastosowanie w odniesieniu do dostaw towarów i świadczenia usług, które obecnie są wymienione w załącznikach nr 11 (odwrotne obciążenie na towary), 13 (odpowiedzialność solidarna) i 14 (odwrotne obciążenie na usługi, zasadniczo budowlano-montażowe) do ustawy o VAT, czyli takich dla których stosuje się procedurę odwrotnego obciążenia, oraz które są objęte zakresem odpowiedzialności solidarnej.

Załączniki nr 11, 13 i 14 do ustawy o VAT zostaną uchylone. Wymienione w nich towary i usługi znajdą się w nowododanym załączniku nr 15 do ustawy o VAT. Za przykład towarów i usług, które znajdą się w nowym załączniku możemy podać: stal, profile aluminiowe, sprzęt elektroniczny, części do pojazdów samochodowych i motocykli, usługi budowlane i montażowe.

Zatem, jeśli nabywca otrzyma fakturę, na której będą znajdowały się towary lub usługi wymienione w załączniku nr 15 do ustawy o VAT i kwota faktury będzie większa od 15 000 zł, wtedy będzie on obowiązany zastosować mechanizm podzielonej płatności.

Jeśli kwota faktury będzie równa lub niższa od 15 000 zł, nabywca będzie mógł zastosować mechanizm podzielonej płatności na zasadzie dobrowolności.

W przypadku faktur, dla których kwota należności będzie większa od 15 000 zł, sprzedawca będzie musiał zadbać, aby na fakturze pojawiły się słowa: „mechanizm podzielonej płatności”.

W razie niewywiązania się przez podatników z opisanych obowiązków, prawodawca przewidział sankcje administracyjne dla spółek oraz karne skarbowe dla osób fizycznych.

Możliwość regulowania PIT, CIT, akcyzy, należności celnych i składek ZUS z rachunku VAT

(od 1 listopada 2019 r.)

Kiedy w 2017 r. zapowiadano wprowadzenie mechanizmu podzielonej płatności, wielu przedsiębiorców obawiało się, że drastycznie zaburzy on płynność finansową firm. Po jego wprowadzeniu od 1 lipca 2018 r., nie zauważyliśmy takiego efektu ze względu na całkowitą dobrowolność jego stosowania.

Przy obecnym podejściu prawodawcy, polegającym na ograniczaniu dobrowolnego split payment oraz zwalnianiu podatników z odpowiedzialności solidarnej przy stosowaniu mechanizmu podzielonej płatności, może się okazać, że na rachunkach VAT pojawią się pokaźniejsze kwoty niż dotychczas.

Prawodawca ma zamiar zapobiec zamrażaniu środków podatników na rachunkach VAT poprzez umożliwienie przeznaczenia ich nie tylko na zapłatę zobowiązania z tytułu VAT, ale również na zapłatę PIT, CIT, akcyzy, należności celnych oraz składek ZUS.

W ślad za możliwością zapłaty różnych podatków i składek ZUS z rachunku VAT idzie rozszerzenie egzekucji z tego rachunku również na zaległości z tytułu tych podatków i składek. Środki zgromadzone na rachunku VAT nie będą, jak dotychczas, podlegały pod egzekucję komorniczą.

Gwoli przypomnienia, środki na rachunku VAT do 1 listopada 2019 r. podlegają egzekucji lub zabezpieczeniu jedynie w przypadku należności z tytułu VAT.

Bez zmian pozostaje możliwość zwrotu nadwyżki podatku od towarów i usług w ciągu 25 dni na rachunek VAT bez dokonywania czynności sprawdzających przez naczelnika urzędu skarbowego.

Ulga na złe długi w PIT i CIT

(od 1 stycznia 2020 r.)

Podobnie jak w ustawie o VAT, począwszy od 1 stycznia 2020 r. w podatkach dochodowych mamy instytucję ulgi na złe długi.

Aby móc z niej skorzystać musi zostać spełniony warunek, że dłużnik nie jest w trakcie postępowania restrukturyzacyjnego, postępowania upadłościowego lub w trakcie likwidacji.

Ponadto, od daty wystawienia faktury lub zawarcia umowy dokumentującej wierzytelność nie mogą upłynąć 2 lata, licząc od końca roku kalendarzowego, w którym została wystawiona faktura lub została zawarta umowa.

Jeśli powyższe kryteria są spełnione, w razie braku otrzymania zapłaty za wystawioną fakturę, poszkodowany podatnik może dokonać zmniejszenia podstawy opodatkowania (dochodu) w zeznaniu podatkowym za rok, w którym upłynęło 90 dni od dnia upływu terminu płatności.

Co ważne, wierzyciel będzie mógł również pomniejszyć podstawę opodatkowania przy wyliczaniu zaliczek na podatek.

Jeżeli jednak po skorzystaniu z instytucji ulgi na złe długi wierzytelność zostanie uregulowana lub zbyta, podatnik obowiązany jest do zwiększenia dochodu.

Analogicznie do przepisów z ustawy o VAT, do ustaw o podatkach dochodowych wprowadzono przepisy, które nie tylko wspierają poszkodowanych wierzycieli, ale również sankcjonują nierzetelnych dłużników.

Mianowicie, dłużnik jest zobligowany dokonać zwiększenia dochodu w zeznaniu podatkowym za rok, w którym upłynęło 90 dni od dnia upływu terminu płatności.

Co istotne, przy wyliczaniu zaliczki na podatek dochodowy za okres (miesiąc lub kwartał), w którym upłynęło 90 dni od dnia upływu terminu płatności, dłużnik podwyższy dochód o niezapłaconą wierzycielowi kwotę.

W razie późniejszego uregulowania zobowiązania przez dłużnika, zmniejsza on swój dochód stanowiący podstawę opodatkowania w okresie, w którym zobowiązanie zostało uregulowane, zarówno przy wyliczaniu zaliczki, jak i na poziomie rocznego zeznania podatkowego.

Mały ZUS Plus

(od 1 lutego 2020 r.)

Począwszy od 1 lutego 2020 r. więcej przedsiębiorców, którym preferencja w ZUS wynikająca z niedawnego rozpoczęcia prowadzenia działalności gospodarczej się skończyła, będzie mogło skorzystać z opłacania niższych składek na ubezpieczenia społeczne w stosunku do „pełnego ZUS”.

Prawodawca wprowadził jednak kryterium przychodowe. Jeśli przychody przedsiębiorcy z pozarolniczej działalności gospodarczej za poprzedni rok nie przekroczyły 120 000 zł, ma on prawo, przy spełnieniu pozostałych kryteriów, do Małego ZUS Plus.

Do momentu wejścia w życie przepisów dotyczących Małego ZUS Plus, tj. do 31 stycznia 2020 r. przedsiębiorcy mogą korzystać z Małego ZUS, czyli ulgi, która była dostępna w 2019 r. Aby opłacać niższe składki w styczniu 2020 r. płatnicy, którzy nie korzystali z Małego ZUS w 2019 r. mają czas na zgłoszenie się w terminie do 8 stycznia 2020 r.

W przypadku płatników chcących skorzystać z ulgi Mały ZUS Plus, przy założeniu, że nie korzystali do tej pory z ulgi Mały ZUS, mają oni czas na zgłoszenie do końca lutego.

Aby skorzystać w 2020 r. z ulgi Mały ZUS i Mały ZUS Plus, w poprzednim roku kalendarzowym działalność gospodarcza musiała być prowadzona przez co najmniej 60 dni kalendarzowych.

Z Małego ZUS i Małego ZUS Plus nie mogą skorzystać przedsiębiorcy:

  • rozliczający się na karcie podatkowej i jednocześnie korzystający ze zwolnienia z VAT,
  • spełniający warunki korzystania z preferencji w ZUS,
  • w ciągu 60 miesięcy prowadzenia działalności gospodarczej korzystający z Małego ZUS lub Małego ZUS Plus przez 36 miesięcy,
  • prowadzący działalność gospodarczą jako wspólnik spółki jawnej, partnerskiej, komandytowej lub jednoosobowej spółki z o.o.,
  • świadczący usługi dla byłego bądź obecnego pracodawcy w tym samym zakresie co w ramach umowy o pracę w bieżącym lub poprzednim roku kalendarzowym.

Z Małego ZUS i Małego ZUS Plus nie można również korzystać, jeśli w poprzednim roku przedsiębiorca prowadził działalność jako:

  • twórca, artysta,
  • osoba wykonująca wolny zawód,
  • osoba prowadząca publiczną lub niepubliczną szkołę, inną formę wychowania przedszkolnego, placówkę lub ich zespół.

Na potrzeby niniejszego artykułu przedstawiliśmy podstawowe informacje na temat tej ulgi. Aby ją szerzej opisać i rzetelnie przedstawić sposób wyliczenia niższych składek należałoby napisać osobny artykuł.

Jeszcze przypomnijmy, że z Małego ZUS Plus można korzystać przez 36 miesięcy w ciągu ostatnich 60 miesięcy kalendarzowych prowadzenia działalności gospodarczej.

Warto wspomnieć, że do okresu 36 miesięcy wlicza się okres korzystania z ulgi Mały ZUS, jeśli przedsiębiorca z niej korzystał.

Mały podatnik a CIT 9%

(od 1 stycznia 2020 r.)

Nieraz spotkaliśmy się z błędnym przekonaniem, wskazującym na to, że od 1 stycznia 2020 r. wraz ze wzrostem limitu kwotowego dla małego podatnika z 1 200 000 euro do 2 000 000 euro wzrósł limit przychodów za 2020 r. uprawniający do skorzystania z obniżonej stawki CIT w wysokości 9%.

Nie można utożsamiać kwoty przychodów z definicji małego podatnika z kwotą przychodów uprawniającą do zastosowania 9% stawki CIT.

Doprecyzujmy, że stawka 9% nie ma zastosowania dla źródła przychodów „przychody z zysków kapitałowych”, tylko dla innych źródeł przychodów.

Wyjaśnijmy kto może skorzystać z obniżonej, 9% stawki CIT w ramach innych źródeł przychodów.

Tymi uprzywilejowanymi podmiotami są podatnicy rozpoczynający działalność gospodarczą, czyli w uproszczeniu nowopowstałe spółki kapitałowe lub mali podatnicy, czyli tacy, u których wartość przychodu ze sprzedaży (wraz z kwotą należnego podatku od towarów i usług, innymi słowy brutto) nie przekroczyła w poprzednim roku podatkowym wyrażonej w złotych kwoty odpowiadającej równowartości 2 000 000 euro.

Może się tak zdarzyć, że u małego podatnika lub podatnika rozpoczynającego w danym roku prowadzenie działalności, kwota przychodów osiągniętych w bieżącym roku podatkowym przekroczy wyrażoną w złotych kwotę odpowiadającą równowartości 1 200 000 euro.

W takiej sytuacji zarówno mały podatnik, jak i podatnik rozpoczynający w danym roku prowadzenie działalności utracą prawo do obniżonej stawki CIT w wysokości 9% w trakcie roku podatkowego. Co bardzo ważne, przy tych okolicznościach przychody za cały rok będą opodatkowane w stawce 19% a nie od momentu utraty prawa do stosowania stawki obniżonej.

Wartym nadmienienia jest, że kwota 1 200 000 euro w przeciwieństwie do kwoty definiującej małego podatnika jest wyrażona w wartości netto. Ponadto kwotę 2 000 000 euro przeliczamy według średniego kursu ogłaszanego przez NBP na pierwszy dzień roboczy października roku poprzedniego, a kwotę 1 200 000 euro przeliczamy według średniego kursu ogłaszanego przez NBP na pierwszy dzień roboczy roku podatkowego.

W obu przypadkach wyliczoną kwotę zaokrągla się do 1 000 zł.

Tytułem dopowiedzenia, wspomnijmy jeszcze, że podatnik, który został utworzony w wyniku przekształcenia działalności gospodarczej, połączenia lub podziału nie może stosować obniżonej stawki CIT. Ponadto, z 9% CIT nie skorzystają podatnicy utworzeni przez podmioty, które w roku podatkowym, w którym podatnik został utworzony, oraz w roku podatkowym bezpośrednio po nim następującym, wniosły na poczet kapitału podatnika prowadzone przez siebie przedsiębiorstwo, zorganizowaną część przedsiębiorstwa albo składniki majątku tego przedsiębiorstwa o wartości przekraczającej łącznie równowartość w złotych kwoty co najmniej 10 000 euro.

Indywidualny rachunek podatkowy (mikrorachunek podatkowy)

(od 1 stycznia 2020 r.)

Za przykładem Zakładu Ubezpieczeń Społecznych, który w 2018 r. wprowadził indywidualne rachunki dla płatników składek, Krajowa Administracja Skarbowa od 1 stycznia 2020 r. przypisuje podatnikom ich indywidualne rachunki podatkowe.

Do tej pory nierzadko przydarza się komuś zapłacić podatek na błędny rachunek urzędu skarbowego lub nawet do niewłaściwego urzędu. Dzięki spersonalizowanym numerom rachunków, które będą zawierały:

  • sumę kontrolną,
  • numer rozliczeniowy jednostki organizacyjnej banku,
  • identyfikator podatkowy,

takie sytuacje na gruncie PIT, CIT, VAT oraz niepodatkowych należności budżetowych (np. mandaty, grzywny) już nie będą miały miejsca. Nie będą też powodowały poświęcania czasu, zarówno urzędników, jak i podatników na wyjaśnienia i przeksięgowywanie wpłat.

Jak wynika z ustawy o zmianie ustawy o podatku od towarów i usług oraz niektórych innych ustaw, indywidualny numer rachunku podatkowego nie będzie dotyczył wpłat z tytułu np. podatku od spadków i darowizn oraz podatku od czynności cywilnoprawnych (PCC).

Numer indywidualnego rachunku podatkowego będzie udostępniany, po podaniu identyfikatora podatkowego, w Biuletynie Informacji Publicznej na stronie Ministerstwa Finansów lub w urzędzie skarbowym.

Indywidualny rachunek podatkowy nie będzie zawierał historii wpłat podatników, gdyż będzie on służył jedynie do dokonywania wpłat i identyfikacji podmiotu ze strony urzędu skarbowego.

Zwroty nadpłat będą realizowane na rachunki bankowe uprzednio zgłoszone organowi lub we wniosku CEIDG-1, a nie na ich indywidualne rachunki podatkowe.

Z ustawy zmieniającej dowiadujemy się, jak mają być zaliczane wpłaty.

Jeżeli podatnik nie ma zaległości, dokonaną wpłatę zalicza się na poczet podatku zgodnie ze wskazaniem podatnika, a w przypadku braku takiego wskazania – na poczet zobowiązania podatkowego o najwcześniejszym terminie płatności spośród wszystkich zobowiązań podatkowych podatnika.

U podatnika, na którym ciążą zobowiązania podatkowe, których termin płatności upłynął, dokonaną wpłatę zalicza się na poczet zaległości podatkowej o najwcześniejszym terminie płatności we wskazanym przez podatnika podatku, a w przypadku braku takiego wskazania lub braku zaległości podatkowej we wskazanym podatku – na poczet zaległości podatkowej o najwcześniejszym terminie płatności spośród wszystkich zaległości podatkowych podatnika.

Więcej informacji o mikrorachunkach znajdziesz w tym artykule.

„Bez PIT dla młodych”

(od 1 sierpnia 2019 r.)

Ze względu na roczny okres rozliczania podatków dochodowych, zmiany w tych podatkach powinny wchodzić w życie od nowego roku i być ogłoszone z zachowaniem co najmniej miesięcznego vacatio legis. Wyjątek stanowi sytuacja, w której zmiana jest korzystna dla podatnika, wtedy można ją wprowadzić w życie w trakcie roku podatkowego.

Skoro można wprowadzać korzystne zmiany w trakcie roku, prawodawca zdecydował o dodaniu przepisu, który wszedł w życie z dniem 1 sierpnia 2019 r. odnośnie zwolnienia nazywanego potocznie ulgą „bez PIT dla młodych”.

Z brzmienia nowowprowadzonego przepisu wynika, że wolne od podatku dochodowego są przychody ze stosunku służbowego, stosunku pracy, pracy nakładczej, spółdzielczego stosunku pracy oraz umów zlecenia, otrzymane przez podatnika do ukończenia 26. roku życia, do wysokości nieprzekraczającej w roku podatkowym kwoty 85 528 zł.

W 2019 r. limit ten jest wyliczony proporcjonalnie i stanowi równowartość 5/12 kwoty 85 528 zł, tj. 35 636,67 zł.

Doprecyzujmy, że zwolnienie „bez PIT dla młodych” w 2019 r. dotyczy przychodów osiągniętych w okresie od sierpnia do grudnia, a nie w trakcie całego roku. Za okres od stycznia do lipca młodzi podatnicy rozliczą się na zasadach w tamtym czasie obowiązujących. Wynika to z zasady „tempus regit actum”, co oznacza, że czas rządzi czynnością prawną.

Zwolnienie nie obejmie przychodów osiąganych w ramach umów o dzieło i pozarolniczej działalności gospodarczej.

Osoby objęte zwolnieniem w 2019 roku powinny złożyć w firmie, która je zatrudnia, stosowne oświadczenie, aby od sierpnia 2019 r. otrzymywali wynagrodzenie niepomniejszone o zaliczki na podatek dochodowy. Jeżeli tego nie uczynią, pobrane przez płatnika zaliczki będą zwrócone w zeznaniu rocznym, które należy złożyć do końca kwietnia 2020 r.

Począwszy od 2020 r. nie będzie konieczności składania oświadczenia, gdyż płatnik (np. pracodawca, zleceniodawca) nie będzie już potrącał zatrudnionemu, któremu przysługuje zwolnienie, zaliczek na podatek dochodowy.

W razie przekroczenia limitu młody podatnik rozliczy się z podatku od nadwyżki. Co ważne, będzie mu jeszcze przysługiwała tzw. kwota wolna.

Wyższe koszty pracownicze i 17% PIT

(od 1 października 2019 r.)

Pomimo, że ustawodawca pierwotnie chciał wprowadzić wyższe koszty uzyskania przychodów dla pracowników i obniżyć najniższą stawkę podatku skali podatkowej, z 18% na 17% od 1 stycznia 2020 r., zdecydował się również w tym przypadku skorzystać z możliwości wprowadzenia korzystnych zmian dla podatników w trakcie roku. Te zmiany mają wejść w życie od 1 października 2019 r.

Ustawodawca zdecydował się na taki krok, mimo że wywoła to wiele chaosu, zwłaszcza w działach księgowo-kadrowych firm oraz w biurach rachunkowych. Takie kroki godzą w regułę dobrej legislacji podatkowej, która polega m.in. na tym, że wprowadzanie zmian w podatkach dochodowych powinno mieć miejsce raz w roku – z dniem 1 stycznia.

Przechodząc do merytoryki, docelowo koszty uzyskania przychodów wyniosą:

  • 250 zł miesięczne (bez dojazdów, u jednego pracodawcy) – obecnie 111,25 zł,
  • 300 zł miesięczne (z dojazdami, u jednego pracodawcy) – obecnie 139,06 zł,
  • 3 000 zł roczne (bez dojazdów, jeden pracodawca) – obecnie 1 335,00 zł,
  • 3 600 zł roczne (z dojazdami, jeden pracodawca) – obecnie 1 668,72 zł,
  • 4 500 zł roczne (bez dojazdów, więcej niż jeden pracodawca) obecnie 2 002,05 zł,
  • 5 400 zł roczne (z dojazdami, więcej niż jeden pracodawca) obecnie 2 502,56 zł.

Ze względu na pośpiech ustawodawcy, kwoty rocznych kosztów pracowniczych będą wyliczone proporcjonalnie za 2019 r.

Przejdźmy do stawek podatku.

Mimo obniżenia najniższej stawki podatku dla podatników rozliczających się według skali progresywnej z 18% na 17%, prawodawca pozostawia stawkę 32% na niezmienionym poziomie dla dochodów ponad 85 528 zł.

W 2019 r. na tej płaszczyźnie też mamy proporcję. Stawka podatku w pierwszym progu skali za ten rok wyniesie 17,75%.

Warto w tym miejscu nadmienić, że podatki dochodowe w ostatnich latach zostały podniesione.

Przypomnijmy, że w 2017 r. dla dochodów przekraczających 85 528 zł zostały wprowadzone niekorzystne przepisy ograniczające, a w wielu przypadkach pozbawiające kwoty zmniejszającej podatek (potocznie – kwoty wolnej).

Ponadto, osoby osiągające dochody, nie tylko opodatkowane według skali progresywnej, ponad 1 000 000 zł rocznie, są objęte 4% podatkiem zwanym „daniną solidarnościową”.

Likwidacja podstawowych deklaracji VAT oraz nowa struktura JPK_V7

(od 1 kwietnia 2020 r. dla dużych podatników, od 1 lipca 2020 r. dla wszystkich)

Nowa struktura jednolitego pliku kontrolnego JPK_V7 będzie składała się, jak dotychczas JPK_VAT, z części ewidencyjnej, czyli elektronicznych rejestrów sprzedaży i zakupu VAT oraz, co jest novum, części deklaracyjnej.

Z powyższego wynika, że deklaracje VAT-7 i VAT-7K nie będą już sporządzane i wysyłane do urzędów skarbowych. Wyeliminuje to konieczność wysyłania dwóch odrębnych dokumentów, którymi są deklaracja i plik JPK_VAT.

Dodatkowym udogodnieniem będzie brak konieczności dodawania załączników VAT-ZZ, VAT-ZD, VAT-ZT. Pola wyboru, które są przewidziane dla JPK_V7 będą spełniały funkcję obecnych załączników. Znikną też deklaracje VAT-27.

Przypomnijmy, że struktury JPK_VAT składają tylko podatnicy VAT czynni. Analogicznie będzie ze strukturami JPK_V7.

Zagadkową kwestią jest wysyłanie nowych JPK (ewidencyjnych i deklaracyjnych) przez czynnych podatników VAT, którzy rozliczają podatek od towarów i usług kwartalnie. Obecnie tacy podatnicy składają JPK_VAT co miesiąc, a deklarację VAT-7K co kwartał.

Z ustawy zmieniającej wynika, że podatnicy rozliczający się kwartalnie będą mieli obowiązek przesyłania części ewidencyjnej JPK za pierwszy i drugi miesiąc kwartału, a za trzeci miesiąc kwartału część ewidencyjną wraz z częścią deklaracyjną.

Przejdźmy do korekt jednolitego pliku kontrolnego z powodu żądania wystawienia faktury. Obecnie, w sytuacji, gdy nabywca towaru lub usługi wystąpi do sprzedawcy z żądaniem wystawienia faktury już po wysyłce JPK_VAT, sprzedawca musi się cofać do miesiąca, w którym miała miejsce sprzedaż i korygować JPK_VAT.

Po wejściu JPK_V7 taka sytuacja nie zaistnieje. Faktura wystawiona na żądanie nabywcy będzie ujęta w części ewidencyjnej pliku JPK_V7 za okres rozliczeniowy, w którym zostanie wystawiona i sprzedawca nie będzie miał obowiązku korekty jednolitego pliku kontrolnego za jeden z poprzednich miesięcy.

Ta zmiana wchodzi w życie od 1 kwietnia 2020 r. dla dużych podatników, a dla pozostałych od 1 lipca 2020 r., przy czym pozostali mogą składać JPK_V7 od 1 kwietnia 2020 r. na zasadzie dobrowolności.

Na koniec omawiania tej zmiany doprecyzujmy, że podatnicy VAT zwolnieni nadal będą wysyłać do urzędu skarbowego deklaracje np. VAT-9M, która dotyczy importu usług. Pozostałe deklaracje również będą obowiązywać, z wyjątkiem wspomnianych VAT-7, VAT-7K i VAT-27.

Kody transakcji w JPK

(od 1 kwietnia 2020 r. dla dużych podatników, od 1 lipca 2020 r. dla wszystkich)

Z jednej strony prawodawca upraszcza deklarowanie w podatku od towarów i usług poprzez składanie jedynie JPK, z drugiej strony nakłada uciążliwy obowiązek polegający na tym, że jednolite pliki kontrolne będą musiały zawierać oznaczenia dotyczące dostaw niektórych towarów i świadczenia niektórych usług.

Obowiązek ten nie będzie dotyczył nabywców a jedynie sprzedawców.

Z rozporządzenia Ministra Finansów, Inwestycji i Rozwoju z dnia 15.10.2019 r. w sprawie szczegółowego zakresu danych zawartych w deklaracjach podatkowych i w ewidencji w zakresie podatku od towarów i usług wynika, że np. w razie dostawy napojów alkoholowych, sprzedawca oznaczy tę transakcję kodem „01”. Dostawę budynków, budowli i gruntów oznaczy kodem „10”.

Oprócz kodów numerycznych, ewidencja będzie zawierać również inne oznaczenia. Dla przykładu, oznaczenie:

  • „SW” będzie przeznaczone dla dostawy w ramach sprzedaży wysyłkowej z terytorium kraju,
  • „MPP” dla transakcji objętej obowiązkiem stosowania mechanizmu podzielonej płatności,
  • „TP” dla transakcji między podmiotami powiązanymi.

Z przepisów mówiących o obowiązkowych elementach, które powinna zawierać faktura nie wynika, że opisane oznaczenia będą musiały być zawarte na fakturach. Nic jednak nie stoi na przeszkodzie, żeby te oznaczania na nich zawrzeć. Niewątpliwie będzie to pomocne zarówno w przypadku gdy dany podmiot gospodarczy posiada swój dział księgowy, jak również korzysta z usług biura rachunkowego.

Nowa matryca stawek VAT i Wiążąca Informacja Stawkowa (WIS)

(od 1 kwietnia 2020 r.) *

Dotychczasowe przyporządkowanie stawek VAT dla poszczególnych towarów i usług jest oparte na Polskiej Klasyfikacji Wyrobów i Usług 2008 (PKWiU 2008). Niedoskonałością tego rozwiązania jest fakt, że ta klasyfikacja nie została stworzona dla celów podatkowych, a dla celów statystycznych.

Często podatnicy nie mają pewności, czy konkretnemu towarowi lub usłudze można przypisać dany symbol PKWiU. W razie pomyłki lub innej interpretacji organu podatkowego stawka VAT może się różnić, co niesie ze sobą poważne konsekwencje.

W razie wątpliwości, podatnicy mogą wystąpić do Głównego Urzędu Statystycznego z zapytaniem w sprawie symbolu PKWiU dla danego towaru lub usługi, jednakże taka opinia nie jest wiążąca dla organu podatkowego.

Z tego powodu pojawił się pomysł wprowadzenia nowej matrycy stawek VAT, która w przypadku towarów ma opierać się na Nomenklaturze scalonej (ang. Combined Nomenclature, CN). Nota bene, taryfy celne na poziomie całej Unii Europejskiej od pewnego czasu są określane w oparciu o kody CN.

W przypadku usług nie będziemy się posługiwać kodami CN, a nowszą klasyfikacją PKWiU 2015.

Wprowadzenie nowej matrycy stawek VAT będzie wiązało się z dużym uproszczeniem dla podatników i organów. Stawki będą ujednolicone, w miarę możliwości dla całych działów CN, a nie, jak obecnie, do pojedynczych produktów. Obecne podejście sprawia, że w tej samej grupie PKWiU podobne towary mogą być opodatkowane różnymi stawkami. Stosowanie się do obecnej klasyfikacji czasami prowadzi do sytuacji kuriozalnych, takich jak np. trzy różne stawki VAT na pączki (5%, 8%, 23%).

Oprócz uproszczenia polegającego na ujednoliceniu, wprowadzenie nowej matrycy stawek ma na celu obniżyć stawki dla poszczególnych grup towarów.

Obniżeniu ulegną stawki VAT np. na owoce tropikalne i cytrusowe, niektóre orzechy (pistacjowe, migdały, kokosowe), które obecnie są opodatkowane według stawki 8%, objęte zostaną, tak jak pozostałe owoce, stawką 5%.

Pieczywo wszelkiego rodzaju będzie opodatkowane stawką 5%, a nie jak dotychczas 5%, 8% i 23%.

Co ciekawe, stawka na e-booki zostanie obniżona z 23% na 5%, a e-prasy z 23% na 8%.

W przypadku czasopism specjalistycznych nastąpi podwyżka stawki z 5% na 8%.

W ślad za wprowadzeniem nowej matrycy stawek VAT, Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej w Bielsku-Białej będzie wydawał na wniosek podatnika Wiążącą Informację Stawkową (WIS). Podobnie, jak indywidualna interpretacja przepisów prawa podatkowego będzie ona chronić podatnika.

We wniosku, który będzie podlegał opłacie w wysokości 40 zł, zainteresowany będzie mógł zapytać o stawkę VAT dla sprzedawanego towaru lub świadczonej usługi. Wiążąca Informacja Stawkowa (WIS), którą otrzyma podatnik w ciągu trzech miesięcy od złożenia lub uzupełnienia wniosku, będzie wskazywała na właściwy kod Nomenklatury scalonej (CN) dla towaru lub symbol PKWiU 2015 dla usługi. Ponadto WIS będzie informował podatnika o stawce podatku.

Podobnie, jak w przypadku interpretacji, każda Wiążąca Informacja Stawkowa będzie publikowana w Biuletynie Informacji Publicznej Krajowej Informacji Skarbowej.

Wspomnijmy, że praktyka wiążących informacji jest już stosowana w przypadku należności celnych i w podatku akcyzowym. Wiążącą Informację Akcyzową (WIA) wydaje Dyrektor Izby Administracji Skarbowej we Wrocławiu, a Wiążącą Informację Taryfową (WIT) Dyrektor Izby Administracji Skarbowej w Warszawie.

*Omawiane w tej części artykułu zmiany wchodzą w życie od 1 kwietnia 2020 r. z wyjątkiem obniżonych stawek VAT dla e-booków (5%) i e-prasy (8%), co będzie miało miejsce od 1 listopada 2019 r.

Zmiana definicji pierwszego zasiedlenia

(od 1 września 2019 r.)

Ze względu na sprzeczność polskiej definicji pierwszego zasiedlenia z przepisami unijnymi, w wyniku wyroku Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej z dnia 16 listopada 2017 r. prawodawca postanowił zmienić tę definicję.

Przez pierwsze zasiedlenie według aktualnego brzmienia przepisu, rozumie się oddanie do użytkowania pierwszemu nabywcy lub użytkownikowi lub rozpoczęcie użytkowania na potrzeby własne budynków, budowli lub ich części, po ich:

a) wybudowaniu,

b) ulepszeniu, jeżeli wydatki poniesione na ulepszenie, w rozumieniu przepisów o podatku dochodowym, stanowiły co najmniej 30% wartości początkowej.

Jak widać, nie będzie już wymogu oddania budynków, budowli, lub ich części do użytkowania pierwszemu nabywcy lub użytkownikowi, w wykonaniu czynności podlegających opodatkowaniu, aby spełnić warunek pierwszego zasiedlenia.

Brak zwolnienia z VAT dla kolejnych grup drobnych podatników (do 200 000 zł obrotu)

(od 1 września 2019 r.)

Ustawodawca uprzywilejowuje możliwością skorzystania ze zwolnienia z VAT drobnych przedsiębiorców, czyli takich, u których wartość sprzedaży nie przekroczyła łącznie w poprzednim roku podatkowym kwoty 200 000 zł. U podatników rozpoczynających działalność gospodarczą limit liczy się proporcjonalnie.

Warto zaznaczyć, że to zwolnienie jest nazywane “zwolnieniem ze względu na wysokość obrotu.”

Do końca sierpnia 2019 r. wiele grup podatników nie mogło skorzystać z tego zwolnienia z VAT.

To byli i nadal są podatnicy, dokonujący dostaw:

– towarów wymienionych w załączniku nr 12 do ustawy, czyli wyrobów (złomu) z metali szlachetnych lub z udziałem tych metali,

– towarów opodatkowanych podatkiem akcyzowym, w rozumieniu przepisów o podatku akcyzowym, z wyjątkiem:

– energii elektrycznej (PKWiU 35.11.10.0),

– wyrobów tytoniowych,

– samochodów osobowych innych, niż wymienione nowe środki transportu, zaliczanych przez podatnika, na podstawie przepisów o podatku dochodowym, do środków trwałych podlegających amortyzacji,

– budynków, budowli lub ich części, w przypadkach, gdy ich dostawa dokonywana jest w ramach lub w ciągu dwóch lat od pierwszego zasiedlenia,

– terenów budowlanych,

– nowych środków transportu.

Ponadto podatnicy świadczący usługi:

– prawnicze,

– w zakresie doradztwa, z wyjątkiem doradztwa rolniczego związanego z uprawą i hodowlą roślin oraz chowem i hodowlą zwierząt, a także związanego ze sporządzaniem planu zagospodarowania i modernizacji gospodarstwa rolnego,

– jubilerskie,

Wszyscy wymienieni powyżej, przed wykonaniem pierwszej czynności, muszą zarejestrować się jako podatnicy VAT czynni.

Osoby nieposiadające siedziby działalności gospodarczej na terytorium kraju również nie mogą korzystać ze zwolnienia z VAT ze względu na wysokość obrotu.

Jak widzimy, katalog podmiotów jest szeroki. Mimo to, prawodawca postanowił go rozszerzyć o trzy grupy podatników.

Pierwszą grupą są sklepy internetowe, które w ramach sprzedaży wysyłkowej dokonują dostawy:

– preparatów kosmetycznych i toaletowych (PKWiU 20.42.1),

– komputerów, wyrobów elektronicznych i optycznych (PKWiU 26),

– urządzeń elektrycznych i nieelektrycznego sprzętu gospodarstwa domowego (PKWiU 27),

– maszyn i urządzeń, gdzie indziej niesklasyfikowanych (PKWiU 28).

Drugą grupę stanowią sprzedający hurtowo i detalicznie, zarówno stacjonarnie, jak i w systemie wysyłkowym części do:

– pojazdów samochodowych (PKWiU 45.3),

– motocykli (PKWiU 45.4).

Trzecia grupa to firmy świadczące usługi ściągania długów, w tym faktoringu.

W razie, dostawy towarów lub świadczenia usług po 31 sierpnia 2019 r., gdy przed tą datą przedsiębiorca będący podatnikiem zwolnionym z VAT otrzymał zaliczkę, wówczas będzie ona podlegać zwolnieniu z VAT. Natomiast pozostała część zapłaty, uiszczona po wejściu w życie przepisu będzie opodatkowana VAT-em.

NIP na paragonie

(od 1 stycznia 2020 r.)

Przedsiębiorca dokonujący zakupów firmowych nie będzie mógł uzyskać faktury na podstawie wystawionego paragonu, jeśli nie będzie on zawierał NIP-u.

W przypadku wystawienia faktury do paragonu, niezawierającego NIP-u nabywcy, wystawca faktury narazi się na sankcję w wysokości 100% VAT-u wynikającego z faktury. Na taką samą sankcję narazi się odbiorca faktury, jeśli odliczy z niej VAT.

Powyższe dotyczy jednostek organizacyjnych, nieposiadających osobowości prawnej oraz osób prawnych. W przypadku przedsiębiorców, będących osobami fizycznymi, wspomniane sankcje nie znajdą zastosowania, ponieważ w stosunku do osób fizycznych, które za ten sam czyn ponoszą̨ odpowiedzialność za wykroczenie skarbowe albo za przestępstwo skarbowe, dodatkowego zobowiązania podatkowego nie ustala się.

Szczególny przypadek wystąpi, kiedy sprzedawca będzie zobligowany do wystawienia faktury, nawet jeśli paragon nie będzie zawierał NIP-u nabywcy. Zdarzy się tak w przypadku usług taksówek osobowych.

Abstrahując od taksówek, obowiązek wystawienia faktury do paragonu niezawierającego NIP-u zaistnieje również, jeśli osoba fizyczna zażąda wystawienia faktury w terminie trzech miesięcy, licząc od końca miesiąca, w którym dostarczono towar lub wykonano usługę, bądź otrzymano całość lub część zapłaty.

Podkreślić należy, że w takich okolicznościach faktura na rzecz osoby fizycznej będzie mogła zostać wystawiona, jednakże bez NIP-u.

Omawiając zagadnienie paragonów i faktur, warto wspomnieć, że w przypadku zamieszczenia na paragonie NIP-u nabywcy, gdy wartość zakupów nie przekroczy 450 zł brutto lub 100 euro brutto, wtedy dokument ten może być potraktowany jako faktura uproszczona, na podstawie której można zaliczyć wydatek do kosztów podatkowych i odliczyć VAT jeśli takie prawo przysługuje nabywcy.

Kasy fiskalne on-line

(od 1 stycznia 2020 r.)

Kasy fiskalne, które były dotychczas używane przez podatników będą stopniowo zastępowane nowymi.

Kasy fiskalne online będą przekazywały dane na temat transakcji, w tym paragony i raporty dobowe, w sposób automatyczny zgodnie z harmonogramem przekazu danych lub na żądanie użytkownika, do Centralnego Repozytorium Kas. Wysyłane drogą elektroniczną paragony nie będą zawierały żadnych informacji na temat konsumenta.

Przedsiębiorcy z niektórych branż będą zobligowani do rejestrowania sprzedaży na kasie fiskalnej online.

W pierwszej kolejności, od 1 stycznia 2020 r. mają to być branże motoryzacyjna i paliwowa.

Następne, od 1 lipca 2020 r. będą to branże gastronomiczna i hotelarska. Warto w tym miejscu zauważyć, że do branży hotelarskiej kwalifikują się firmy zajmujące się świadczeniem usług zakwaterowania (najem krótkoterminowy).

Świadczenie usług fryzjerskich, kosmetycznych i kosmetologicznych, budowlanych, w zakresie opieki medycznej świadczonej przez lekarzy i lekarzy dentystów, prawniczych, związanych z działalnością obiektów służących poprawie kondycji fizycznej (wyłącznie w zakresie wstępu) będzie rejestrowane na kasie fiskalnej on-line od 1 stycznia 2021 r.

Podatnicy będą mogli odliczyć kwotę wydatkowaną na zakup kasy elektronicznej w wysokości 90% jej ceny zakupu nie więcej jednak niż 700 zł.

Obowiązkowe przeszkolenie osób obsługujących kasę fiskalną w firmie

(1 maja 2019 r.)

Pomimo faktu, że rozporządzenie Ministra Finansów z dnia 29 kwietnia 2019 r. w sprawie kas rejestrujących (Dz.U. 2019 poz. 816) weszło w życie z dniem 1 maja 2019 r., wartym przypomnienia jest obowiązek zapoznania pracownika lub innej osoby prowadzącej u danego podatnika ewidencję sprzedaży na kasie fiskalnej z informacją obejmującą podstawowe zasady prowadzenia ewidencji i wystawiania paragonu fiskalnego oraz skutki ich nieprzestrzegania.

Innymi słowy, jeśli podatnik powierza kasę fiskalną pracownikowi lub innej osobie w celu rejestrowania na niej sprzedaży, ma on obowiązek przeszkolenia tej osoby i uzyskania oświadczenia.

Wzory informacji o zasadach ewidencji, z którą pracownik lub inna osoba powinna się zapoznać oraz oświadczenia osoby, która prowadzi u podatnika ewidencję sprzedaży przy użyciu kasy rejestrującej, o zapoznaniu się z informacją o zasadach ewidencji, stanowi załącznik nr 1 do wspomnianego rozporządzenia.

Do kiedy należy przeszkolić osobę prowadzącą ewidencję sprzedaży na kasie fiskalnej?

Dla osób zatrudnionych przed 1 maja 2019 r. oświadczenie powinno być podpisane najpóźniej 31 maja 2019 r., natomiast w przypadku osób podejmujących zatrudnienie po 1 maja 2019 r., oświadczenie od tej osoby należy uzyskać przed rozpoczęciem prowadzenia ewidencji na kasie fiskalnej przez tę osobę.

Dyskusja

Twój adres e-mail nie zostanie opublikowany. Pola, których wypełnienie jest wymagane, są oznaczone symbolem *