Grzegorz Grabowski

Nowy Polski Ład – podatki i nieruchomości

15 maja 2021 roku polski rząd przedstawił założenia tzw. Polskiego Ładu (dawniej zwanego Nowym Ładem), czyli swojego programu „gospodarczego” na czasy po pandemii. 26 lipca 2021 roku pojawiła się wersja 1.0 projektu ustawy wprowadzającej zmiany podatkowe mające być realizacją tego programu. 8 września 2021 do Sejmu trafiła wersja 2.0 projektu ustawy.

Po zmianach w Sejmie, 4 października 2021 ustawa trafiła do Senatu. Pod koniec października wróciła do Sejmu, a 29 października 2021 Sejm odrzucił większość kluczowych poprawek Senatu i przegłosował ustawę. Prezydent podpisał ją 15 listopada 2021, a 23 listopada pojawiła się w Dzienniku Ustaw.

W Dzienniku Ustaw pojawiły się również ustawy modyfikujące ustawę podatkową Polskiego Ładu (pierwsza, druga, a potem kolejne i przestałem to kontrolować ;-).

W tym artykule przeczytasz o podstawowych założeniach Polskiego Ładu związanych z podatkami oraz z rynkiem nieruchomości.

Podstawowe zmiany dotyczące podatków i innych danin

(dotyczące przede wszystkim pracowników)

  • Podwyższenie kwoty wolnej od podatku do 30 tys. zł – w 2021 była ona na śmiesznie niskim poziomie, mimo dwukrotnych podwyżek w ostatnich latach, dodatkowo malała ona wraz ze wzrostem dochodu i przy dochodzie ponad 127 tys. zł spadała do zera (na szczęście w Polskim Ładzie zrezygnowano z tego mechanizmu malejącej kwoty zmniejszającej podatek);
  • Podwyższenie drugiego progu podatkowego z 85 tys. zł do 120 tys. zł (powyżej tej kwoty stawka podatku wzrasta do 32%). Ten punkt oraz poprzedni tj. podwyższenie kwoty wolnej oraz drugiego progu podatkowego można, tak naprawdę, nazwać waloryzacją, ponieważ obydwa parametry były od wielu lat nie zmieniane (albo zmieniane nieznacznie). Fakt, że nie były one realnie podwyższane, oznaczały, ze względu na inflację, podwyżkę podatków.
  • Likwidacja prawa do odliczenia składki zdrowotnej od podatku (dotyczy wszystkich tj. pracowników oraz przedsiębiorców, przy czym dla przedsiębiorców wprowadzono pewne możliwości odliczenia – patrz niżej) – to jest de facto znaczącą podwyżka obciążeń publicznych (argument, że składka to nie podatek pomińmy);
  • Zmiana podatku w pierwszym progu z 17% na 12%;
  • Ulga podatkowa (zwana ulgą dla klasy średniej) dla zarabiających od 68,4 tys. zł do 133,7 tys. zł, mająca złagodzić skutki braku możliwości odliczenia składki zdrowotnej osobom zatrudnionym na umowę o pracę oraz przedsiębiorcom rozliczającym się wg skali. To jest doskonały przykład, że opisane zmiany nie spełniają postulatu prostych i zrozumiałych przepisów: wprowadzenie kolejnej ulgi, żeby zniwelować wpływ jednocześnie wprowadzanej podwyżki obciążeń. Fragment dotyczący tej ulgi był umieszczany w mediach społecznościowych jako parodia prostych przepisów; Zrezygnowano z tej ulgi w połowie 2022 r.;
  • Koniec wspólnego z dzieckiem rozliczenia samotnych rodziców (w zamian ulga 1,5 tys. zł); W lipcu 2022 r. powrócono do mechanizmu polegającego na obliczeniu podatku w podwójnej wysokości podatku obliczonego od połowy dochodów osoby samotnie wychowującej dzieci;
  • Możliwość rozliczenia się razem ze współmałżonkiem już w roku zawarcia małżeństwa (od dnia zawarcia związku małżeńskiego), a nie w roku kolejnym;
  • Ulga w PIT na powrót z emigracji (kwota do opodatkowania dla powracających niższa o 85 tys. zł);
  • Ulga w PIT dla osób pracujących 60/65+ lat z prawem do emerytury (dodatkowa kwota wolna od podatku 85 tys. zł);
  • Ulga dla rodzin z 4+ dzieci (dodatkowe 85 tys. zł kwoty wolnej dla każdego z rodziców);

(dotyczące przede wszystkim przedsiębiorców)

  • Składka zdrowotna 4,9% dla przedsiębiorców rozliczających się na zasadach podatku liniowego oraz 9% dla przedsiębiorców rozliczających się wg skali, naliczana od dochodu (do 2021 była ona w zryczałtowanej wysokości) – to również jest de facto znacząca podwyżka obciążeń publicznych praktycznie wszystkich przedsiębiorców. Rozliczenie składki następuje po zakończeniu roku. Jeśli suma wpłaconych składek (wpłaty będziemy robić od bieżącego „dochodu”) za poszczególne miesiące roku będzie wyższa od składki rocznej wyliczonej od rocznej podstawy, to będzie przysługiwał zwrot różnicy;
  • Możliwość częściowego odliczenia składki zdrowotnej w przypadku przedsiębiorców rozliczających się na zasadach podatku liniowego (maks. 8700 zł odliczane od dochodu w 2022 r. i maks. 10 200 zł w 2023 r.);
  • Możliwość odliczenia 50% zapłaconej składki zdrowotnej od przychodu w przypadku przedsiębiorców rozliczających się ryczałtem;
  • Możliwość odliczenia 19% zapłaconej składki zdrowotnej od podatku w przypadku „kartowiczów”;
  • Zryczałtowana składka zdrowotna dla przedsiębiorców rozliczających się ryczałtem: 9% podstawy stanowiącej 60% przeciętnego wynagrodzenia dla przychodu do 60 tys. zł, 9% podstawy stanowiącej 100% przeciętnego wynagrodzenia dla przychodu do 300 tys. zł, 9% podstawy stanowiącej 180% przeciętnego wynagrodzenia dla przychodu powyżej 300 tys. zł;
  • Minimalna składka zdrowotna – jeśli wyliczona od dochodu składka zdrowotna spadnie poniżej 9% wynagrodzenia minimalnego, to płacimy składkę od wynagrodzenia minimalnego (czyli mamy minimalną składkę do zapłacenia, nawet jeśli mamy stratę w firmie);
  • Wygaszanie karty podatkowej, czyli brak możliwości wnioskowania o opodatkowanie na zasadach karty podatkowej od 1.01.2022. Podatnicy, którzy otrzymali decyzję wcześniej, będą mogli kontynuować (nie wiadomo, jak długo);
  • Składka zdrowotna dla „kartowiczów” wyniesie 9% wynagrodzenia minimalnego;
  • Termin na opłacenie składek ZUS przesunięty do 20. dnia miesiąca (bo wcześniej ciężko określić dochód, mający być podstawą składek) – ujednolicenie z terminem zapłaty zaliczki na podatek dochodowy od osób fizycznych;
  • Obniżenie stawki ryczałtu dla niektórych zawodów np. lekarzy, pielęgniarek, fizjoterapeutów, zawodów technicznych (z 17% na 14%) oraz dla informatyków, programistów i innych zawodów z branży ITC (z 15% na 12%);
  • Sprzedaż przedmiotów (w szczególności samochodów) wykupionych z leasingu (do majątku prywatnego) będzie przychodem w działalności gospodarczej, jednak dotyczyć będzie to majątku wykupionego po 31.12.2021;
  • W przypadku rozpoczęcia amortyzacji majątku używanego przez podatnika przed wprowadzeniem do ewidencji, za wartość początkową bierze się cenę ich nabycia, nie wyższą jednak od wartości rynkowej;

(dotyczące przede wszystkim spółek)

  • Składka zdrowotna od wynagrodzenia za pełnienie funkcji na mocy aktu powołania (czyli wynagrodzenie prokurentów i członków zarządu określone uchwałą udziałowców będzie podlegać pod składki zdrowotne w wysokości 9%);
  • Składka zdrowotna dla komplementariuszy spółek komandytowo-akcyjnych w zryczałtowanej wysokości liczonej od przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia w sektorze przedsiębiorstw w czwartym kwartale roku poprzedniego;
  • Wydatki na rzecz podmiotów powiązanych ze spółką lub wspólnikiem (akcjonariuszem) będące „ukrytą dywidendą” nie będą kosztem uzyskania przychodu. Ukryta dywidenda to koszty: 1. uzależnione w jakikolwiek sposób od zysku lub 2. w nierynkowych cenach lub 3. stanowiące wynagrodzenie za prawo do korzystania z aktywów należących do wspólników lub podmiotów powiązanych ze wspólnikiem przed utworzeniem spółki (czyli jest to uderzenie w wynajem nieruchomości, znaku towarowego lub innego majątku własnej spółce!). Nie dotknie to nas, gdy ukryta dywidenda będzie niższa od zysku brutto spółki (dotyczy tylko punktu 2 i 3 powyżej); Uwaga, na razie wycofano się z tych przepisów;
  • Zmiany w „estońskim” CIT  – wygląda na to, że pozytywne: ograniczenie warunków skorzystania z tego mechanizmu (trzech pracowników niebędących wspólnikami na minimalnym wynagrodzeniu lub 3 osoby na zleceniu z budżetem „3 x przeciętne wynagrodzenie”, ze ścieżką dojścia dla nowych podmiotów, jedynie osoby fizyczne jako wspólnicy, brak udziałów w innych podmiotach, głównie przychody operacyjne w spółce), w przypadku małych spółek efektywny podatek w razie podwójnego opodatkowania przy wypłacie zysku ma wynieść 20% a w przypadku dużych spółek 25%, dopuszczenie dla spółdzielni, spółek komandytowych i komandytowo-akcyjnych;
  • Podatek minimalny („obrotowy”) dla spółek (wbrew pozorom, nie dotyczy tylko dużych spółek!). W skrócie: gdy spółka ma stratę lub dochód operacyjny <1% przychodu, zapłaci 0,4% przychodu operacyjnego, przy czym nie dotyczy to nowych spółek (<3 lat), gdy spółka ma spadek przychodów 30% i spółek wyłącznie osób fizycznych; (przesunięto na 2024 r.?)

(„walka z gotówką”)

  • Zmiana limitu płatności gotówkowych z 15 tys. zł na 8 tys. zł (ale limit faktury dla obowiązkowego MPP nie został obniżony) – przesunięto na 2024 rok;
  • Przymus dla konsumenta płatności za pośrednictwem rachunku, gdy transakcja z przedsiębiorcą przekracza 20 tys. zł – przesunięto na 2024 rok;
  • Obowiązek zapewnienia płatności w formie bezgotówkowej – instrument płatniczy będzie wymagany w każdym miejscu, w którym działalność jest faktycznie wykonywana. Dotyczy to przedsiębiorców, którzy mają obowiązek rejestrować sprzedaż na kasie fiskalnej.;
  • Obowiązek integracji kasy fiskalnej działającej online z terminalem płatniczym – przesunięto na 2025 r.;
  • Odliczenie na nabycie terminala płatniczego;
  • Nielegalne zatrudnienie (wypłata na czarno) staje się ryzykiem wyłącznie pracodawcy – wartość pracy osoby zatrudnionej nielegalnie będzie przychodem w działalności, w wysokości minimalnego wynagrodzenia (za każdy miesiąc), powstający na dzień stwierdzenia nielegalnego zatrudnienia. Z kolei przychody tego pracownika z tytułu nielegalnego zatrudnienia będą zwolnione z podatku. Pracodawca w pełni sfinansuje też składki ZUS od wynagrodzenia z tytułu nielegalnego zatrudnienia i składki te nie będą kosztem.

(państwo „policyjne”)

  • Podatnicy prowadzący księgi lub księgi rachunkowe (zarówno CIT i PIT) i ewidencję ŚTiWNiP będą mieli od 2023 roku obowiązek prowadzenia ich elektronicznie i przesyłania ich w tej formie do fiskusa. Można to nazwać JPK dla KPiR i pełnej księgowości – przesunięto na lata 2024-2026, w zależności od rodzaju podmiotu;
  • W ryczałcie również będzie obowiązek prowadzenia elektronicznej ewidencji przychodów i wykazu ŚTiWNiP oraz przesyłania ich elektronicznie do fiskusa (taki JPK dla ryczałtu, nie dotyczy jednak najmu prywatnego) – przesunięto na lata 2024-2026, w zależności od rodzaju podmiotu;
  • Wprowadzenie konstrukcji nabycia sprawdzającego (czyli fiskus będzie łapał podatników, kupując u nich coś na próbę?);

(inne)

  • Ulga na robotyzację;
  • Ulga na wprowadzenie nowego produktu.

Niestety, zmiany oceniam jako bardzo niekorzystne dla większości podatników, w szczególności dla mniejszych i średnich przedsiębiorców (bardzo niewiele grup podatników na nich ewentualnie zyska). Widać nacisk na uszczelnienie systemu podatkowego, większą kontrolę nad podatnikami oraz chęć zlikwidowania obrotu gotówką. Zmiany spowodują wzrost obciążeń podatkowych praktycznie wszystkich, wzrost komplikacji oraz biurokracji, a także wzrost kosztów obsługi księgowo-podatkowej.

Tworząc powyższą listę skupiłem się na indywidualnych podatnikach oraz mniejszych i średnich przedsiębiorcach. Powyższa lista nie jest oczywiście kompletna, ponieważ ustawa Polski Ład obejmował jeszcze wiele innych zmian, w szczególności dotyczących spółek, a także takie kwestie jak ulga konsolidacyjna, preferencje dla holdingów, zmiany w WHT, grupy VATowskie, porozumienie inwestycyjne, zmiany w uldze B+R, IP Box, zmiany w CFC, wsparcie dla sportu, kultury, nauki i zabytków, ryczałt dla osób przenoszących rezydencję podatkowa do Polski i inne.

Więcej na temat zmian podatkowych zawartych w Polskim Ładzie, a także o Polskim Ładzie 2.0 (PIT) oraz Polskim Ładzie 3.0 (CIT) przeczytasz na zaprzyjaźnionym blogu mojego wspólnika: Mistrz Podatków.

Rewolucja w nieruchomościach (szczególności w wynajmie)!

Inwestorów i przedsiębiorców działających w branży nieruchomości dotknęły wszystkie zmiany wpływające także na pozostałych przedsiębiorców. Jest jednak kilka zmian bardzo rewolucyjnych:

  • Najem prywatny rozliczany od 2023 r. wyłącznie ryczałtem – dochody w ramach najmu prywatnego (czyli źródła przychodów określonego w art. 10 ust. 1 pkt 6 ustawy o PIT) mogą być opodatkowane wyłącznie ryczałtem, a więc nie ma już możliwości rozliczenia według skali;
  • Brak amortyzacji „mieszkaniówki” – amortyzacji nie podlegają nieruchomości mieszkalne służące prowadzonej działalności gospodarczej, wydzierżawiane albo wynajmowane na podstawie umowy, nie podlegają one wpisowi do ewidencji (oprócz podatników CIT); W ostatniej chwili wprowadzono zmianę, umożliwiającą kontynuację amortyzacji w 2022 dla majątku nabytego lub wytworzonego przed 2022, stąd całkowity zakaz amortyzacji „mieszkaniówki” obowiązuje od 2023 r.;
  • Wydatek na spłatę kredytu i odsetek od kredytu na sprzedawaną nieruchomość jest uznawany za wydatek pozwalający na skorzystanie z ulgi mieszkaniowej (to akurat jest pozytywna zmiana).

A tych, którzy mają nadzieję, że obowiązuje zasada praw nabytych i chcieliby kontynuować rozpoczętą już amortyzację na dotychczasowych zasadach, informuję, że nie ma w ustawie przepisów przejściowych, które potwierdzałyby tę tezę. Niemniej, być może w jakiś inny sposób zasada praw słusznie nabytych będzie realizowana (patrz akcja „Ocalić amortyzację” organizowana przez Stowarzyszenie Mieszkanicznik).

Dyskusja

Twój adres e-mail nie zostanie opublikowany. Pola, których wypełnienie jest wymagane, są oznaczone symbolem *